• 02 Temmuz 2020
• 1635

Taşı Toprağı „Dijital“ Şehirler

Geleceğin şehirleri daha sürdürülebilir, daha güvenli ve daha akıllı olacak. Topyekün ağa (yani internete) bağlı “akıllı şehir” (ingilizce “smart city”) fikri çevre kirliliği, trafik yoğunluğu ve kentleşme gibi mevcut toplumsal sorunlara çok yönlü çözümler sunmakta. Şubat ayı makalemde detaylı ele aldığım “Nesnelerin İnterneti” olgusu; cihazları, programları ve kullanıcıları “ağa” dahil ettiği için, bu doğrultuda kilit rol´e sahip. Akıllı şehirde arabalar evlerle, binalar dijital cihazlarla, bunlarda şehrin sakinleriyle iletişim kurar. Akıllı Şehri gerçekleştirmek adına çok sayıda “dijital öncü” son yıllarda büyük bir özveriyle bu vizyonun temelini atmakla meşgul.
Dijital çağa giriş ve internet kullanımının yaygınlaşmasından beri, insanlık iletişim tarihi en önemli dönüm noktalarından birine ulaştı. Günümüzde bilgi aktarımını gerçek zamanda uyguladığımız gibi, “insan ve makine” arasındaki etkileşimi de çok ileri seviyelere taşıdık.

Nesnelerin İnterneti “her şeyi” ve “herkesi” birbirine bağlamakta

Konu vizyoner “gelecek konseptleri” veya dünyamızın artan ağ-iletişimi ise, yukarıda belirttiğim “Nesnelerin Interneti” (ingilizce “internet of things”) teriminden kaçarımız olamaz. Çok genel bir tanımla “Nesnelerin İnterneti”, insanlarla ve birbirleriyle iletişim kuran gündelik nesneleri (eşyaları, “şeyleri”) kapsar. Dijitalleşme sürecinde iletişim yeteneğine sahip, akıllı cihazların sayısı her geçen gün artmakta. Uzman öngörülerine göre, 2022 yılında 35 milyar civarında cihaz internete bağlanmış (“online”) olacak. Böylelikle, en geç 2025 senesinden itibaren artık sırf nesnelerin değil “Her Şeyin” internetinden bahsediyor olacağız. Evet, her birimiz ve her şeyimiz internet ağına dahil olacak! Bu yüzden “Nesnelerin Interneti” gelecekteki şehir konseptlerinin vazgeçilmez ve ayrılmaz bir parçası olacak. Örneğin “akıllı şehrin” sensörleri mevcut trafik yoğunluğu hakkında veriler toplayıp, bunları dijital platformlarda akıllıca ilişkilendirdikten sonra analiz edip, kentin trafik akışını aktif bir şekilde yönlendirecek.

Geleceğin şehri topyekün İnternete bağlı

Bu alandaki çalışmaları izah edecek, kentsel altyapının üç tipik hizmet ve akışını örnek nitelikte ele alalım: karayolu trafiğinin düzenlenmesi, kapsamlı şehir aydınlatması ve sorunsuz atık yönetimi. Sıraladığım bu üç kentsel faliyet alanlarını bugünden daha pürüzsüz, çevre dostu ve güvenli kılmak adına, son yıllarda uzmanlar ve büyükşehir belediyeleri hummalı bir ortak çalışma içindeler. Birçok Avrupa kentinde hayata geçen projelerin merkezinde yine dijital ve “Nesnelerin Interneti” tabanlı çözüm uygulamaları bulunmakta. Büyükşehirlere devam eden göç sonucu artan nüfusu göz önüne alırsak, yarının kentlerinde insanların hızlı ve verimli bir şekilde yolculuk yapmaları büyük bir sorun teşkil edecek. Bu sebepten şimdiden kimi metropollerde “akıllı trafik ışığı” sistemi mevcut. Bu donanım trafik yoğunluğuna göre, ışıkların kumanda frekansını otomatikman uyarlıyor ve böylelikle trafiğin akışını sağlıyor. Bahsettiğim tesisatta yol yüzeyindeki sensörler, güncel trafik durumu hakkındaki verileri belediyenin trafik yönetim merkezinde bulunan bir platforma aktarıyor ve örneğin bir zincirleme kaza durumunda trafiğin kilitlenmemesini sağlıyor. Kalabalık şehirlerin şüphesiz bir diğer “kanayan yarası” araçların park alanı sorunudur. Ücretsiz bir park yeri bulmak sinir bozucu olduğu kadar, trafik tıkanıklığına da sebep olur ve şehir içi hava kirliliğini arttırır. Akıllı park yönlendirme sistemleri bu konuda bir çözüm sunuyor. Yerdeki sensörler, bir aracın park alanından ne zaman çıktığını tanımlıyor. Sensörler daha sonra sürücüye ücretsiz park yeri nerede bulacağını bir “akıllı telefon” uygulaması aracılığıyla bildiriyor ve doğru konuma yönlendiriyor. Akıllı sokak aydınlatma sistemleri de geleceğin kentinin önemli bir parçası olacak. Sahip olduğu sensörler sayesinde, sokak fenerleri yaya ve araç trafiği yoğunluğuna göre, aydınlatma gücünü kendi kendine ayarlayabiliyor. Böylelikle şehrin enerji tasarrufuna akıllıca katkıda bulunuyor. Ayrıca bir arıza durumunda, belediyenin teknik bakım ekibine otomatik sinyal gönderip, en hızlı şekilde tamiratın yapılmasını sağlıyor. Daha gelişmiş konseptlerde, akıllı sokak lambaları şehrin polis ve hastane gibi ilk yardım kurumlarına bağlantılıdır. Gelecekte, sokak lambaları sensörleri kazaları anında tespit edip, ilk yardım ekiplerine acil durum sinyali gönderme “kabiliyetine” sahip olacak. Üçüncü örnek uygulama alanı olarak kentsel atık yönetimini ele almak istiyorum. Günümüzde çoğu sorumlu şirket çöp kutularını esnek olmayan, uzun vadeli planlara göre boşaltmakta. Sensörler ve akıllı sistemsel uygulamalar sayesinde, konteynerlerin boşaltılması için günlük güncellenen ve optimize edilmiş güzergahlar belirlenebilir. Böylelikle haneler daha esnek ve bireysel servis aldığı gibi, atık toplama aracı sürücülerinin de işi kolaylaşmış olur.
“Akıllı şehirlere” hala uzun vadeli bir gelecek senaryosu gözüyle bakılsa da, pek yakın gelecekte “realite” haline dönüşeceği su götürmez bir gerçek. Her geçen gün giderek genişleyen internet “ağı”, insanların gelecekteki kentsel yaşamlarını çok büyük ölçüde değiştirecek. Artık altın değil, taşı-toprağı “dijital” olacak büyükşehirlerin!
Esen kal güzel insanım

Mikayil Baydaroğlu

Soru ve görüşleriniz için: baydaroglu@metopia.org

Yorumlar

Henüz hiç yorum yapılmamış. Şimdi ilk yorumu siz yapın!

• 1