• 09 Ekim 2020
• 2921

Çay Varmı, Çay?

Değerli okurlarım, Türkiye deyince, Türkiye ile bağdaştırdığımız ürünleri ve güzellikleri gözümüzde canlandırırız.

Deniz, kum, kavun, karpuz, yöresel mutfaklarımızın nefis lezzetlerini, mis kokulu sebzeleri meyveleri ve ardından, ince belli bardaklardan içilen tavşan kanı çayımızı düşünürüz.

Çay içmeden geçen günümüz yok. Çarşı pazar gezintilerimizde bize neredeyse her dükkânda çay ikram edilir. Çay eşliğinde dostlarla muhabbetin dibine vurulur, güzellikler, sevinçler ve kederler paylaşılır. Çay bizim vazgeçilmezlerimizden sayılır. Türkler, dünyanın neresinde yaşarlarsa oraya Türkiye'den mutlaka çay ihraç edilir. Rize'nin en yüksek çay ihracatı, Türklerin en yoğun yaşadıkları ülkelere yapılmaktadır. Çay, Türkiye ekonomisinin önemli bir ürünü olarak bilinir.

Bazen arkadaşlarım arasında sorarım, Türkiye'de çay içme geleneği kaç yıldır vardır diye. Ne de olsa, kültürümüzün önemli bir geleneğidir diye aldığım cevaplar çoğunlukla yanlış olması biraz üzücü oluyor ama neyse ki, ben Kilim Gazetemizin bana vermiş olduğu yetkiye dayanarak yanlış bilinenleri doğrulayabilme fırsatımı kullanabiliyorum.

Çay neredeyse 5 bin yıl önce Çin'de ilaç olarak kullanılmaya başlanmıştır. 17'inci Yüzyılda çay fidanları ve tohumları ilk kez Avrupa'ya getirilmiş, Portegiz'de yetiştirilmeye çalışılmış fakat başarılı olunamamış. İngilizler, Hindistan üzerindeki etkilerini kullanarak hem çay içme alışkanlığını hem de çay yetiştirme metodlarını Hindistan'a taşımışlar. Osmanlı döneminde Sultan II. Abdülhamid tarafından Çin'den getirilen çay fidanları Bursa'ya ekilmiş fakat burada çay yetiştirmenin mümkün olmadığı anlaşılmış. Türklerin çayla tanıştıktan asırlar sonra, Osmanlı devleti yıkıldıktan sonra ve o tarihe kadar en çok içilen Kahve artık ucuza ulaşılamayan bir ürün hakine geldikten sonra, çay Türklerin yeniden ilgisini çekmeye başlamış. Büyük fedakarlıklarla ve kayıplarla sonuçlanan Kurtuluş Savaşı sonrası ve yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetimizde yeni gelir kaynaklarına ve halkımızın sağlıklı besine, gıdaya ihtiyacı vardı. Mustafa Kemal Atatürk'ün yaptırdığı araştırmalar sonucunda, Karadeniz yöresinde, Rize'de çay yetiştirmeye çok uygun toprakların varlığı tespit edilmiş ve artık önüne geçilmez bir büyüme kaydedilmiş. 1924'te Rize'de çay yetiştirme yasası çıkarılmış ve 1930'da 30 ton siyah çay tohumu ekilerek Rize yöresi Türkiye'nin çay merkezi olmuş. Şimdi dünya genelinde en büyük çay yetiştiren ülkeler arasında, Türkiye ilk 6 ülkeden biridir. Dönemin imkânsızlıklarından kaynaklanarak ucuz maliyet olarak tasarlanan ince belli çay bardaklarının tesadüfen çaý içmek için en uygun bardak olması bu başarı öyküsünün bir diğer yanıdır.

En yeni verilere göre, Rize'den bu yılın Ağustos ayına kadar 11 milyon Dolar karşılığında 2 bin 700 ton çay ihracatı gerçekleşmiş. En çok satışın, Türklerin en yoğun yaşadıkları ülkelere yapıldığını daha önce belirtmiştim. Ancak, aynı zaman biriminde, Rize'ye 47 milyon Dolar karşılığında 17 bin 300 ton çayın ithal edilmiş olması beni çok şaşırttı doğrusu. CNN Türk ekonomi haberleri sayfasında Rize Ticaret Odası başkanı Şaban Aziz Karamehmetoğlu bu yüksek ithalat rakamlarının sebebini çok net ve gerçekçi olarak açıklamış. Kendi ürettiğimiz çaylara boya katan üreticiler varmış, Türkiye'de poşet çay ve harmanlama çay olarak kullanılan çaylarda ithal edilenler tercih ediliyormuş (Kaynak: https://www.cnnturk.com/ekonomi/cay-uretilen-rize-en-cok-cay-ithal-edilen-il-cikti) .

En çok çay ihracatının, Türklerin en yoğun yaşadıkları ülkelere yapıldığını belirtmiş miydim? Memleketlerinden uzakta vatan hasreti çeken tüm yurttaşlarıma, boyalı çay tüketiminde nasıl afiyet olsun dileyebilirim ki? Avrupa genelinde yaşayan milyonlarca Türk var. Vatanımızdan gelen ürünler hijyen, sağlık ve teknik normlara uygun olsalar, biz buradaki tüketimimizle Türkiye ekonomisine ciddi katkılar sağlayabileceğimize inanıyorum. Ama malesef güvenimizi hergün biraz daha sarsıyorlar.
Sevgiler ve Selamlar 
Nejdet Niflioğlu

Yorumlar

Henüz hiç yorum yapılmamış. Şimdi ilk yorumu siz yapın!

• 1
• 2