YURTDIŞI BORÇLANMADA SON DURUM

Ekonomist Onur Usluer'in kaleminden 2019/16 Sayılı SGK GENELGESİ ve YURTDIŞI BORÇLANMADA SON DURUM   19 Temmuz 2019 Tarihinde apar topar, çıkartılan ve yurtdışında yaşayan Türk Vatandaşlığına sahip kişilerin borçlanarak Türkiyeden (de) emekli olmalarına imkan veren yasa ile artık Yurtdışından borçlanarak emekli olmak çok zor hale getirildi

YURTDIŞI BORÇLANMADA SON DURUM
  • 03 Eylül 2019
  • 2728

Ekonomist Onur Usluer'in kaleminden 2019/16 Sayılı SGK GENELGESİ ve YURTDIŞI BORÇLANMADA SON DURUM   19 Temmuz 2019 Tarihinde apar topar, çıkartılan ve yurtdışında yaşayan Türk Vatandaşlığına sahip kişilerin borçlanarak Türkiyeden (de) emekli olmalarına imkan veren yasa ile artık Yurtdışından borçlanarak emekli olmak çok zor hale getirildi. Yasa ile emeklilik şartları ağırlaşırken maaşlar da ciddi oranda azaldı. 19 Temmuz Tarihinde çıkan yasanın 15 Ağustos 2019 Tarihinde yayınlanan GENELGEsi ise sanki yasadan daha ağır bir uygulama içeriyor. Çok detaylı şekilde ve örnekler ile hazırlanan genelge özünde Yurtdışında yaşayan vatandaşların Türkiyeye geldiklerinde yaptıkları ( yada yapıyor gibi göründükleri ) kısa süreli çalışma ile borçlanmalarını 4b den 4a ya dönüştürerek hem daha az tutarda ödeme yapmaları hemde daha fazla maaş almalarının önüne geçmek. 2012 Yılından beri 3201 sayılı kanun konusunda aslında her cephede tedirginlik sürmekte idi. İlk olarak hizmet başlangıç tarihleri kabul edilmedi sonrasında Uluslararası anlaşmalara dayanarak SGK ya karşı binlerce dava açıldı. Sonrasında Yurtdışındaki çalışmaların 4a Statüsünden değerlendirilerek borçlanma yapılması ile ilgili Davalar açılmaya başlandı. SGK hizmet başlangıç davalarının tamamını kaybederken Borçlanmanın 4a statüsünde olması gerektiği yönündeki davaları kazandı. Önceden kaybettiği ve iş mahkemelerinde bekleyen binlerce dava yüzünden yeni bir kanun çıkarılarak ( 6552 Torba Yasa ) davası olan ve devam eden kişilerden, davalarından FERAGAT etmeleri halinde tüm haklarını teslim edeceğini ayrıca herhangi bir vekalet ücreti talep edilmeyeceğini yasalaştırdı. 4a Borçlanma talepleri RED edilen vatandaşlar bu seferde farklı bir kanuna dayanarak önce Türkiyeye gidip sigortalı oldular sonrasında ise borçlanma yapıp Borçlanma statüsünü 4a çevirip emekli olma yolunu tuttular. Aslında bu durum tamamen yasal, çünkü kişi son çalıştığı statüden borçlanma yaptırılır. Aynı zamanda son 7 yıl içinde hangi kuruma daha fazla prim ödemiş ise o kurumdan emekli olur. Yurtdışında yaşayan vatandaşlarına bir imkan sunmak isteyen devlet, bu kez yan yolları engellemek için ilave genelgeler çıkarmaya başlamış ancak aleyhine açılan davalar yüzünden buna bir çare bulamamıştır. Tıpkı 15 Ağustos 2019 Tarihinde çıkardıkları genelgede olduğu gibi. Genelgeye Göre; “19/7/2019 tarihli ve 30836 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7186 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanunun 3, 4, 5 ve 9 uncu maddelerinde değişiklik yapılmış, geçici 5 inci maddesi yürürlükten kaldırılmış ve Kanuna geçici 9 uncu madde eklenmiştir.” diye başlayan genelgenin önemli maddelerini kısaca özetlersek ; 1- Günlük Borçlanma Tutarı Prime esas kazanç * %45 olarak yükseltilmiştir. Yani günlük borçlanma tutarı 38,38 ila 287,82 aralığında olacaktır. ( eskiden en düşük oran 27,29 idi ) 2- Borçlanılan sürelerin ilgili aylara mal edilmesi; Türkiyedeki sigorta başlangıç tarihinden önceki sürelerin borçlanılması halinde; Hangi tarih aralığı borçlanılırsa borçlanılsın Türkiyede sigorta başlangıç tarihinden itibaren geriye doğru günler işlenecektir. Buda maaşların ciddi anlamda düşmesi anlamına gelir. 1.8.2019 Tarihi dahil olmak üzere bu tarihten sonra yapılacak olan borçlanmaların öncesinde Türkiyede sigortası bulunmayan kişilerin, borçlanma tutarının tamamının ödendiği tarihten itibaren geriye götürülerek işlenecektir. Borçlanmaya esas belgelerde aralıklı olarak çalışması bulunanlarda ise durum; Yine aynı şekilde sondan başa doğru işlenerek hesaplama yapılacaktır. Örn. 1990-2000 arası ve 2010 -2019 arası 3600 gün istenirse, ödenilen tahakkuktan önce 2019 dan başlamak üzere geriye doğru işlem yapılacaktır. Bu da maaşlarda ciddi dezavantaj yaratır. 3- 1.8.2019 Tarihinden önce yapılan borçlanmalar; Burada durum biraz daha karışık, elinde dolar tahakkukları bulunan yani 8.5.2008 tarihinden önce borçlanıp tahakkukunu alanlar ödesin yada ödemesin hakları saklı tutulmuş ancak buradaki en önemli detay, bu tarihten sonra bir daha borçlanma yapmamış olmaları gerekiyor. Yani elinde dolar tahakkuku olup ödemiş yada ödememiş olsun sonraki yıllarda yeni bir borçlanma daha yapmış ise, tahsis talebi verdiğinde yeni çıkan yasanın maddelerine göre işlem yapılacak. 4- 1.8.2019 tarihinden önce tüm işlemlerini bitiren ve emeklilik yaşını bekleyen kişiler, İşlemleri sonuçlanmış olsa bile 1.8.2019 tarihinden önce maaşları bağlanmadıysa maaş hesaplama yöntemi yeni yasaya göre yapılacak. 1.8.2019 dan sonra verilecek olan tahsis müracatlarında da maaş hesaplama yöntemi yeni kanuna göre yapılacaktır. 30.7.2019 Tarihinde Borçlanma müracatlarını verenlerde de durum farklı değil; Çalışması olanlara tahakkukları 4a kapsamında gönderilecek ancak yaptıkları ödeme sigorta giriş tarihlerinden geriye doğru işlecektir. Bu durumdaki kişilerin avantajı düşük kurdan ve 4a borçlanması yapabilmeleri olmuştur. 5- Kısmi aylıkların tam aylıklara çevrilmesi “1/8/2019 (dahil) tarihinden sonra borçlanılan yurt dışı süreleri 5510 sayılı Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında değerlendirileceğinden, Kanunun 9 uncu maddesinde yapılan değişiklik doğrultusunda sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlanmış olanların borçlanma işlemleri de bu kapsamda gerçekleştirilecektir. Bunların kısmi aylıklarının tam aylığa dönüştürülmesinde, kısmi aylığın başlangıç tarihi itibariyle mülga 2829 sayılı Kanun veya 5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesine göre belirlenecek statü esas alınacak olup kısmi aylıkların tam aylığa dönüştürülmesi aşağıdaki açıklamalar doğrultusunda yürütülecektir.” Denmiştir. 6- Eksik evrak ile müracat Bir diğer önemli değişiklik ise Başvuru evrakları tam ve eksiksiz olarak kuruma teslim edilmediğinde başvuru tamamen iptal edilerek yeni talep verilmesi istenecektir. Sonuç Olarak; Her ne koşulda olursa olsun 1.8.2019 tarihinden itibaren yapılacak olan borçlanma 4b statüsünden değerlendirileceğinden gerek eski gerek yeni işlemlerin tamamında hesaplamalar ciddi şekilde değişmiştir. Çoğu kişi işlemlerinin tamamlandığını zannederken, başlangıçlar ve hesaplamalar değiştiği için aslında emekli olmaya yetecek günün olmadığını öğrenecek. Geriye doğruda uygulamaya sokulan bu genelge ile ciddi karmaşalar yaşanacak kanaatindeyim. Öncelikle vatandaşlar bu kadar karmaşık bir durumda borçlanmalarını, (eski yada yeni müracat ) mutlaka bir danışman vasıtası ile yapmak zorunda bırakılıyorlar. Maaş hesaplama kriteri bu kadar hassas dengelere oturtulunca, doğum, askerlik ve ilk çalışma tarihleri çok ciddi önem kazanıyor. Doğru şekilde yapılmayan borçlanmalarda şimdikinden çok daha fazla mağduriyet yaşanacaktır. Borçlanmada hedefe göre planlama çok önem kazanıyor, örneğin; önceden 5600 gün borçlanan bir kişi borçlanmasını 3600 güne çevirmek istediğinde 5600 günlük borçlanma süresindeki son tarihten geriye doğru 3600 işleceğinden maaşında ciddi düşüş söz konusu olacaktır. Bir bakımdan Kanunun geriye doğru fiili olarak işletilmesi de cabası, tüm işlemleri bitirip sadece yaş bekleyen vatandandaşlar açısından büyük bir hayal kırıklığı.ü Genelgede Cevap Bekleyen ve dava konusu olabilecek konular çok 1- 2012-2013-2014 yıllarında hizmet başlangıç davalarını kazanarak başlangıç tarihlerini mahkeme kararı ile alan kişilerden maaşları bağlanmamış olanlar yeni yasa maddelerine göre mi işlem yapılacak ? 2- Borçlanmaları tamamen bitmiş ödemelerini yapmış ve yaşını bekleyen kişiler, öncesinde e-devletlerine girdiklerinde işlenen günlerini gördüler. Çıktılarını aldılar. Dosyalarına koydular. Bazıları işini daha da garantiye alarak SGK ya tahsis verdi ve ellerine emeklilik tarihlerini gösteren resmi yazılarını aldı. Bu durumdaki kişilerin günleri silinip yeni kanuna göre mi işlenecek ? 3- 2012-2013-21014 yıllarında mahkeme kararı ile alınan ve ödemesi yapılan tahakkukların işlenmesi nasıl olacak ? O tarihler silinip yeni kanuna göre sondan başamı işlecek ? 4- 10.9.2014 tarihinde çıkan Torba Yasa ile açtıkları davalardan feragat edenlerin fiili durumları ne olacak ? Görüldüğü gibi daha bir çok cevapsız soru ile dolu bu yasa, uygulamada çok ciddi sorunları da beraberinde getirecek. SGK ya karşı açılacak dava sayısı inanılmaz artacaktır. Sonuç olarak bana göre birçok dava kazanılacak ama olan yine vatandaşın parasına ve zamanına olacak yaşadıkları stres ve sıkıntı ise cabası. Görünen o ki, iş hukuku uzmanları, sosyal güvenlik danışmanları ve avukatlar önümüzdeki dönemde fazla mesai yapacaklar. Onur USLUER Ekonomist
WhatsApp'ta Paylaş Linki Kopyala


Yorumlar

Henüz hiç yorum yapılmamış. Şimdi ilk yorumu siz yapın!

Yorum Yapın

Email adresiniz gizlenecektir. Zorunlu alanlar (*) ile işaretlenmiştir.


Benzer Haberler