EMEKLİLİKTE SON YEDİ YIL KURALI NEDİR, KİMLER İÇİN GEÇERLİDİR?

• 06 Şubat 2019
• 1758

---

Ataman YILMAZ Sosyal Güvenlik Müşaviri bilgi@atamanyilmaz.com.tr

Türkiye’deki primli sosyal güvenlik sistemi; hizmet akdi ile çalışan (4/a), bağımsız çalışan (4/b) ve kamu görevlisi (4/c) olmak üzere üç sigortalılık statüsü esas alınarak şekillendirilmiştir. Bu nedenle sosyal sigorta yardımlarına hak kazanma koşulları başta olmak üzere birçok konu, bu statülere göre değişiklik göstermektedir. Emekli aylıkları, en önemli sosyal sigorta yardımları arasında yer alır. Tek statüde geçen sigortalılığın bulunması durumunda, emekli aylığının tabi olunan statü mevzuatına göre bağlanacağı açıktır. Birden çok statüye tabi hizmet sürelerinin varlığı halinde, emekli aylığı hangi statüye göre belirlenir? Bu sorunun cevabi, son yedi yıl kuralında saklıdır. Bu kurala göre, emekli aylığının bağlanmasında “son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde” fiili hizmet süresinin fazla olduğu statü mevzuatı esas alınır. Son yedi yıllık hizmet, hizmetin bitiş tarihinden geriye doğru yedi yıl (2520 gün) prim ödenen süre dikkate alınarak belirlenir. Aylığın bağlanmasında, bu süre içinde en fazla hizmetin geçtiği statü esas alınır. Yani, son yedi yılda iki statüde hizmeti olanlara 1260 günden, üç statüde hizmeti olanlara 840 günden fazla hizmetin geçtiği statü mevzuatına göre aylık bağlanır. Hemen belirtelim ki, son yedi yıl kuralı herkese uygulanmaz. Bu kural, sadece sigortalılığı 01.10.2008 tarihinden önce başlayanlar için geçerlidir. Bu tarihten sonra sigortalı olanların emekli aylıkları ise son yedi yıl kuralı yerine, “toplam fiili hizmet süresi içinde” en fazla sigortalılığın geçtiği statüye göre belirlenir. Birden çok sigortalılık statüsünde hizmeti olanların emekli aylıklarının belirlenmesi için uygulanan “son yedi yıl” ve “toplam hizmet” kurallarının kimi istisnaları vardır. Bunlar; emeklilikte farklı statülerde geçen hizmet sürelerinin eşit olması, malûllük ve ölüm halleri, yaş haddinden re’sen emekli olma, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları sigortalılık statüsünün kanunla değiştirilmesidir. Bu durumlarda, aylığın belirlenmesine ilişkin mevzuat, ilgilinin “son sigortalılık statüsü” esas alınarak belirlenir. Yukarıda açıklanan kuralların uygulanmasında 01.10.2008 tarihinden önce SSK hizmetleri 4/a, Bağ-Kur hizmetleri 4/b, Emekli Sandığı hizmetleri 4/c kapsamında geçmiş sayılır. Bu tarihten sonra 5510 sayılı Yasa kapsamındaki isteğe bağlı sigortalılık ise 4/b statüsünde kabul edilir. Ayrıca 3201 sayılı Yasaya göre borçlanılan yurt dışı süreleri, vatandaşlarımızın borçlanma talep tarihinden önce Türkiye’de bağlı bulunduğu son sigortalılık statüsünde, Türkiye’de sigortalılık yoksa 4/b kapsamında kabul edilir. Sözleşmeli ülkelerde geçen sigortalılık süreleri, Türkiye’de kısmi (sözleşme) aylık bağlanmasına ilişkin statünün tespitinde dikkate alınmaz. Bu süreler, aylık bağlanmasına esas statü belirlendikten sonra aylığa hak kazanma şartlarının ve aylık bağlama oranının tespitinde değerlendirilir. Sonuçta; değişik sigortalılık statülerinde geçen hizmetlerin bulunması halinde, aylık bağlamaya esas mevzuatın belirlenmesine ilişkin kurallar, sigortalılığın 01.10.2008 tarihinden önce veya sonra başlamasına, bağlanacak aylığın türüne ve çeşitli durumlara göre değişmektedir. Bu kapsamda emeklilikte son yedi yıllık kuralı, 01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olanlar yönüyle geçerliliğini korumaktadır. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar ise toplam hizmet içinde en fazla hizmetin geçtiği statü mevzuatına göre emekli aylığına hak kazanabileceklerdir.